مارکس و آزادی

 مارکس واقعاً چه می‌گفت؟

اول فلسفه: مارکس فیلسوف بود؟ چرا فیلسوف بود؟ و اگر فیلسوف بود، چگونه فلسفه‌ای داشت؟ اگر ذهن فیلسوفان را به‌شدت به سخره می‌گرفت و می‌گفت که «فیلسوفان جهان را به شیوه‌های مختلف فقط تفسیر کرده‌اند، هدف اما تغییر دادنِ آن است»، چطور فیلسوف محسوب می‌شود؟ مگر می‌شود بدون درک و تفسیر جهان، جهان را تغییر داد؟ ایدهٔ «دانش رهایی‌بخش» او چه نسبتی با فلسفه دارد؟

دوم انسان‌شناسی: مارکس مبنای مشخصی برای هستی انسان قائل بود؟ اندیشهٔ مارکس چه تفاوتی با اندیشهٔ پست‌مدرن دارد که هرگونه مبنای عینی برای هستی‌مان را داستانی خیالی و دلبخواهی از ما می‌داند؟ او چگونه سعی می‌کند نهایدهای انسانی را از چنگال جاودانگی دروغینی برهاند که اندیشهٔ متافیزیکی به آنها اعطا کرده است؟ آیا هرآنچه را به‌شکلی تاریخی ساخته شده است می‌توان به‌شکلی تاریخی تغییر داد؟

سوم تاریخ: آیا مارکس آغاز و انجام مشخصی برای تاریخ قائل بود؟ نظرات همکارش فردریش انگلس چه تفاتی با او داشت؟ آیا نظریه‌ای که او ارائه داد نوعی نظریه‌ای کیهانی بود مانند دیدن؟ مارکس شروع واقعی تاریخ بشر را چگونه تعریف می‌کرد؟ چرا طبقات اجتماعی باید در نبرد همیشگی به سر ببرند؟ و چرا «تاریخ تمام جوامعِ تا کنون موجود، تاریخ مبارزهٔ طبقاتی بوده است.»؟
چهارم سیاست: منظور مارکس از «دیکتاتوری پرولتاریا» چیست؟ آیا مارکس «انقلاب» را شامل عزل یک طبقهٔ مالک و جایگزینی آن با طبقه‌ای دیگر می‌داند؟ آیا کمونیسمِ مد نظر مارکس مترادف نابودی «فردیت» و تفاوت‌های انسانی‌ست؟ آیا می‌توان در کنار «حق برابری»، از «حق نابرابری» نیز سخن گفت؟ بر مبنای نظرات مارکس، تفاوت‌های مهمی که می‌توان میان «سوسیال‌دموکراسی» امروزین با «لیبرال‌دموکراسی» در نگاه به «فرد» و «سیاست عمومی» یافت، چه تفاوت‌هایی است؟
و مهمتر از همه: مارکس دربارهٔ «آزادی» چگونه می‌اندیشد؟

اگر بگوییم که تری ایگلتون، که یکی از مشهورترین متفکران چپ امروز جهان است، در این کتاب توانسته در نهایت اختصار و شفافیت پاسخ‌هایی روشن و مشخص و کمابیش بدیع به این پرسش‌ها بدهد، اشتباه نکرده‌ایم. ایگلتون در این کتاب تعدادی از کلیشه‌های تفسیرِ مارکس را کنار می‌گذارد و دیدگاهی دیگر ارائه می‌دهد که ممکن است برای خیلی‌ها غیرمنتظره باشد. اگر به دانستن پاسخ این پرسش‌های اساسی در اندیشهٔ مارکس مشتاق‌اید، این کتاب را از دست ندهید. اگر می‌خواهید سیمایی از مارکس را از ورای برداشت‌های آمیخته به حب و بغض تماشا کنید، این کتاب را از دست ندهید.

تحریریهٔ نشر نو